Trong các bệnh có nguy cơ bùng phát thành dịch khi giao mùa hoặc thay đổi đột ngột chế độ ăn, gà bị cầu trùng là một trong những căn bệnh không thể bỏ qua. Bệnh lây lan nhanh, khiến gà giảm cân, giảm sản lượng trứng, và tỷ lệ chết có thể lên tới 30%. Khi gà bị cầu trùng, việc phát hiện sớm và xử lý kịp thời là yếu tố quan trọng giúp giảm thiệt hại kinh tế cho người chăn nuôi.
Giới thiệu về gà bị cầu trùng
Theo SV 388, bệnh cầu trùng ở gà do ký sinh trùng thuộc giống Eimeria gây ra. Trong số các loại Eimeria, phổ biến nhất là Eimeria tenella và Eimeria necatrix:
- Eimeria tenella: Ký sinh chủ yếu ở ruột già (manh tràng), gây trương to và xuất huyết ruột. Vì vậy, bệnh còn được gọi là cầu trùng manh tràng.
- Eimeria necatrix: Ký sinh ở ruột non, khiến các đoạn ruột phình to bất thường, thường được gọi là cầu trùng ruột non.
Bệnh lây truyền chủ yếu qua đường tiêu hóa. Khi gà ăn phải nang trứng của Eimeria, ký sinh trùng sẽ tấn công hệ tiêu hóa, gây rối loạn hấp thu dinh dưỡng. Hậu quả là gà giảm cân, chậm lớn, giảm sản lượng trứng. Trong trường hợp nặng, tỷ lệ chết có thể lên tới 20–30%.
Mọi lứa tuổi gà đều có nguy cơ mắc bệnh, nhưng gà con từ 2–8 tuần tuổi thường mắc cầu trùng manh tràng, trong khi gà trưởng thành dễ mắc cầu trùng ruột non hơn. Vì vậy, vệ sinh chuồng trại và các biện pháp phòng bệnh là điều hết sức cần thiết để bảo vệ đàn gà.
Triệu chứng bệnh cầu trùng ở gà
Triệu chứng của gà bị cầu trùng phụ thuộc vào mức độ bệnh và thể cấp tính hay mãn tính:
- Thể mãn tính: Gà giảm cân, xù lông, kém ăn nhưng không bỏ ăn hoàn toàn, đi lại khó khăn, chân yếu. Gà mái giảm đẻ, ảnh hưởng trực tiếp đến sản lượng trứng.
- Thể cấp tính: Gà ủ rũ, xù lông, sã cánh, niêm mạc mắt và mỏ tái nhợt, uống nhiều nước nhưng đi ngoài phân loãng hoặc phân sệt, đôi khi lẫn máu tươi. Gà đi lại khó khăn và có thể co giật trước khi chết.
Triệu chứng bên ngoài của bệnh cầu trùng khá giống với viêm ruột hoại tử ở gà, do đó việc mổ khám là cách chính xác nhất để xác định bệnh. Khi mổ khám:
- Cầu trùng manh tràng: Manh tràng sưng to, xuất huyết, trong lòng ruột có máu và dấu hiệu hoại tử khi nặng.
- Cầu trùng ruột non: Ruột phình to thành từng đoạn, vách ruột trương phình dễ vỡ, bên trong có mùi thối, chất lỏng lợn cợn, niêm mạc ruột có các điểm trắng đỏ.
Phòng bệnh cầu trùng trên gà
Phòng bệnh là cách hiệu quả nhất để hạn chế thiệt hại do gà bị cầu trùng. Một số biện pháp quan trọng gồm:
Vắc xin cầu trùng
Sử dụng vắc xin là phương pháp phòng bệnh hiệu quả nhất. Cho gà từ 3–7 ngày tuổi tiêm hoặc uống vắc xin cầu trùng để giảm nguy cơ mắc bệnh trong quá trình nuôi. Vắc xin thường chỉ cần dùng một lần, không cần nhắc lại cho tới khi gà xuất chuồng.
Vệ sinh và quản lý chuồng trại
- Dọn dẹp, khử trùng định kỳ chuồng nuôi.
- Giữ môi trường khô ráo, thoáng mát, giảm độ ẩm để hạn chế sự phát triển của nang trứng Eimeria.
- Nuôi gà đúng mật độ, tránh quá đông để giảm stress và lây lan bệnh.
Dùng thuốc phòng bệnh
Trong điều kiện thời tiết ẩm thấp, giao mùa, có thể dùng thuốc đặc trị cầu trùng như ESB3, Diclazuzin để phòng bệnh. Thường sử dụng liên tục trong 3 ngày theo hướng dẫn liều lượng trên bao bì.
Thuốc đặc trị bệnh cầu trùng ở gà
Để điều trị gà bị cầu trùng, người chăn nuôi có thể dùng các loại thuốc đặc trị như ESB3, Diclacoc hoặc Diclazuzin. Liều lượng và thời gian điều trị tuân theo hướng dẫn trên bao bì. Thông thường một liệu trình kéo dài 7 ngày.
Bên cạnh thuốc đặc trị, bổ sung vitamin tổng hợp, điện giải, Gluco-KC và các sản phẩm giải độc gan thận sẽ giúp gà hồi phục nhanh hơn, tăng sức đề kháng và giảm nguy cơ tử vong.
Bệnh cầu trùng ở gà là bệnh truyền nhiễm do ký sinh trùng Eimeria gây ra, chủ yếu ảnh hưởng đến ruột non và ruột già. Triệu chứng điển hình khi gà bị cầu trùng là rối loạn tiêu hóa, đi ngoài phân lẫn máu tươi, giảm cân, giảm sản lượng trứng, và trong trường hợp nặng có thể gây chết hàng loạt. Tuy nhiên, nếu phát hiện sớm và áp dụng các biện pháp điều trị kịp thời với thuốc đặc trị cùng các biện pháp bổ trợ, thiệt hại kinh tế sẽ được giảm đáng kể.
